اجرای قصاص عضو
قصاص بر دو نوع قصاص نفس یا جان و قصاص عضو تقسیم می گردد که قصاص عضو زمانی که جنایت عمدی یا جرم عمدی نسبت به اعضای بدن فرد دیگری وارد گردد اعمال می شود جنایت بر عضو از قطع یکی از اعضای بدن تا خراشیدگی سطحی را شامل می شود که باید در هر صورت فرد مجرم باید عمد و آگاهی از عمل خود داشته باشد و گرنه به مجازات دیه یا تعزیر محکوم می شود که در واقع مجازات قصاص عضو بر طبق قانون مجازات اسلامی تقاضای مجنی علیه یا ولی او و در صورت وجود سایر شرایط منجر به قصاص عضو می شود که شرایط قصاص عضو در قانون مجازات اسلامی بیان شده است که در صورت وجود آن ها قصاص اجرا می شود .
به عنوان مثال : تصادفات رانندگی هرچند منجر به قطع عضو گردد چون جرمی غیر عمدی است مجازات قصاص اعمال نمی شود بلکه راننده مقصر باید دیه پرداخت کند و در صورت عدم توانایی پرداخت دیه به مجازات حبس محکوم می گردد ولی اگر فردی دیگری را مورد ضرب شتم قرار دهد و منجر به آسیب جسمی دیگری شود قصاص می شود چون این جرم عمدی می باشد .
نحوه اجرای قصاص عضو
اجرای قصاص عضو باید تحت شرایطی که در قانون مجازات اسلامی بیان شده صورت گیرد به دلیل آنکه هدف قانونگذار این است که کمترین آزار به فرد مجرم برسد و اسیبی که در مجازات قصاص به فرد مجرم وارد می شود باید برابر با آسیبی که به فرد دیگر وارد کرده است باشد .
– اجرای قصاص عضو باید با ابزار قطع و جرح تیز ، غیر آلوده و مناسب با اجرای قصاص باشد .
– مجازات قصاص باید با جنایت انجام شده برابر باشد برای رعایت تساوی باید حدود جراحت کاملا اندازه گیری شود .
– اگر زن باردار به مجازات قصاص عضو محکوم شود و در اجرای قصاص قبل و یا بعد از وضع حمل احتمال تلف یا اسیب به به طفل وجود داشته باشد قصاص تا از بین رفتن خطر احتمالی به تعویق می افتد .
– اگر مرتکب بیمار باشد یا شرایط زمان و مکان به گونه ای باشد که در قصاص بیم یا ترس سرایت به جان یا صدمه دیگری باشد اگر امکان رفع مانع وجود داشته باشد قصاص اجرا می شود ولی اگر نتوان موانعی که موجب عدم اجرای حکم قصاص می شود را رفع کرد مجازات قصاص به تاخیر می افتد .
لازم به ذکر است که بر طبق قانون مجازات اسلامی زمانی که عضو مرتکب جرم قصاص می شود باید بدون بی هوش کردن یا بی حس کردن عضو انجام شود مگر اینکه زمانی که جنایت انجام شده د حال بی هوشی یا بی حسی دیگری اتفاق افتاده باشد و همچنین مداوا یا بی هوش کردن مرتکب و بی حس کردن عضو او پس از اجرای قصاص جایز است .
به عنوان مثال اگر فردی به عمد چشم انسان دیگری را نابینا کند به مجازات قصاص عضو محکوم می شود و چشم مرتکب نیز توسط قصاص کننده نیز چشم مرتکب را نابینا می کند .
ماده ۴۳۹
ابزار قطع و جرح درقصاص عضو باید تیز، غیرآلوده و مناسب با اجرای قصاص باشد و ایذاء مرتکب، بیش از مقدار جنایت او ممنوع و موجب تعزیر مقرر در قانون است. اگر مرتکب، بیمار یا شرایط زمان و مکان به گونه ای باشد که در قصاص، بیم سرایت به نفس یا صدمه دیگر باشد، در صورت امکان، موانع رفع و قصاص اجراء می شود. در غیر این صورت تا برطرف شدن بیم سرایت، قصاص به تاخیر میافتد.
ماده ۴۴۰
قصاص عضو را میتوان فوراً اجراء کرد لکن اگر علم به سرایت وجود نداشته باشد و قصاص اجراء شود و پس از آن، جنایت سرایت کند و سرایت پدید آمده، عمدی محسوب شود، مرتکب حسب مورد، به قصاص نفس یا عضو محکوم می شود لکن پیش از اجرای قصاص نفس ولی دم باید، دیه جنایتی را که به عنوان قصاص عضو بر مرتکب وارد شده است به او بپردازد و اگر سرایت پدید آمده، غیرعمدی محسوب شود، مرتکب به دیه جنایتی که به وسیله سرایت، پدیدآمده است، محکوم می شود و دیه مقداری که قصاص شده است کسر نمی شود.
ماده ۴۴۱
برای رعایت تساوی قصاص عضو با جنایت، باید حدود جراحت کاملاً اندازه گیری شود و هر چیزی که مانع از استیفای قصاص یا موجب ازدیاد آن باشد، برطرف گردد.
ماده ۴۴۲
اگر مرتکب به سبب حرکت یا غیرآن، موجب شود که قصاص بیش از جنایت انجام شود، قصاصکننده ضامن نیست و اگر قصاص کننده یا فرد دیگری موجب زیاده باشد حسب مورد به قصاص یا دیه محکوم می شود.
ماده ۴۴۳
اگر زن حامله، محکوم به قصاص عضو باشد و در اجرای قصاص، پیش یا پس از وضع حمل، بیم تلف یا آسیب بر طفل باشد، قصاص تا زمانی که بیم مذکور بر طرف شود به تاخیر میافتد.
ماده ۴۴۴
قصاص کردن مرتکب در جنایت بر عضو، بدون بیهوش کردن وی یا بی حس کردن عضو او، حق مجنیٌ علیه است مگر اینکه جنایت درحال بیهوشی یا بی حسی عضو مجنیٌ علیه اتفاق افتاده باشد.
ماده ۴۴۵
مداوا و بیهوش کردن مرتکب و بی حس کردن عضو او پس از اجرای قصاص جایز است.
ماده ۴۴۶
اگر شخصی همه یا مقداری از عضو دیگری را قطع کند و مجنیٌ علیه قسمت جدا شده را پیوند بزند، قصاص ساقط نمی شود.
ماده ۴۴۷
در کلیه مواردی که در این بخش به کتاب پنجم«تعزیرات» ارجاع داده شده است، در خصوص قتل عمدی مطابق ماده (۶۱۲) آن قانون و در سایر جنایات عمدی مطابق ماده (۶۱۴) و تبصره آن عمل می شود.
لینک کوتاه مطلب : https://www.vakilraygan.ir/?p=903
