قابلیت صحی برای ازدواج
ماده ۱۰۴۱
عقد نکاح دختر قبل از رسیدن به سن ۱۳ سال تمام شمسی و پسر قبل از رسیدن به سن ۱۵ سال تمام شمسی منوط است به اذن ولی به شرط رعایت مصلحت با تشخیص دادگاه صالح.
ماده ۱۰۴۲
به موجب قانون اصلاح موادی از قانون مدنی مصوب ۱۳۷۰/۸/۱۴ حذف شده است.
نکاح دختر باکره اگرچه به سن بلوغ رسیده باشد موقوف به اجازه پدر یا جد پدر او است و هر گاه پدر یا جد پدری بدون علت موجه از دادن اجازه مضایقه کند اجازه او ساقط و در این صورت دختر می تواند با معرفی کامل مردی که می خواهد با او ازدواج نماید و شرایط نکاح و مهری که بین آنها قرار داده شده پس از اخذ اجازه از دادگاه مدنی خاص به دفتر ازدواج مراجعه و نسبت به ثبت ازدواج اقدام نماید.
این ماده، مربوط به ازدواج دائم است و هم مربوط به ازدواج موقت و دارای نکاتی به شرح زیر است: ۱- نکاح دختر باکره: عقد ازدواج موقت یکی از عقود است لذا باید دارای شرایط صحت عقد باشد و یکی از شرایط صحت عقد ازدواج موقت، قصد و رضای طرفین عقد است. در ازدواج اعم از دائم و موقت، دخالت و اجازه‌پدر یا جد پدری در دختر باکره شرط صحت عقد است و فی‌الواقع در مسأله عقد ازدواج به لحاظ اهمیت آن ولایت پدر و یا جد پدری استمرار پیدا می‌کند و این بر خلاف اصل است زیرا اصل بر پایه اراده و قصد و رضای طرفین‌عقد استوار است. ۲- دختر باکره باشد: به این معنی که شوهر نکرده باشد و برای اولین ازدواج موکول به اجازه پدر و یا جد پدری است و پس از ازدواج و دخول اگر به جهاتی مانند انقضای مدت یا بذل مدت و یا فوت شوهر، ازدواج خاتمه یابد،برای ازدواج بعدی دیگر نیاز به اجازه پدر یا جد پدری نیست زیرا با ازدواج قبلی، دختر از حالت بکر بودن خارج شده است و برای بار دوم خودش به صورت مطلق در انتخاب آزاد است. ۳- اجازه پدر یا جد پدری در غیر باکره: با توجه به عبارت “دختر باکره” در ماده مورد اشاره، به نظر می‌رسد تردیدی وجود ندارد که پدر یا جد پدری هیچگونه ولایتی در خصوص ازدواج موقت بالغه غیر باکره ندارند و ازدواج‌موقت چنین فردی تابع اراده خود اوست.
قابلیت صحی برای ازدواج
ماده ۱۰۴۴
در صورتی که پدر یا جد پدری در محل حاضر نباشند و استیذان از آنها نیز عادتاً غیر ممکن بوده و دختر نیز احتیاج به ازدواج داشته باشد، وی می تواند اقدام به ازدواج نماید.
تبصره- ثبت این ازدواج در دفترخانه منوط به احراز موارد فوق در دادگاه مدنی خاص می باشد.
