خیار تدلیس

ماده ۴۳۸

تدلیس عبارت است از عملیاتی که موجب فریب طرف معامله شود

ماده ۴۳۹

اگر بایع تدلیس نموده باشد مشتری حق فسخ بیع را خواهد داشت و همچنین است بایع نسبت به ثمن شخصی در صورت تدلیس‌ مشتری.

ماده ۴۴۰

خیار تدلیس بعد از علم به آن فوری است.

تعریف خیار تدلیس

تدلیس به معنای کتمان کردن و پنهان کردن است . تعریف خیار تدلیس در ماده 438 قانون مدنی تعریف شده است . در این ماده آمده است که ” تدلیس عبارت است از عملیاتی که موجب فریب طرف معامله شود ” . با توجه به مثالی که در بالا زده شد و با توجه به ماده 438 می توان گفت که در صورتی که فروشنده صفتی را به مالی نسبت دهد که در واقع مال فاقد آن صفت است و وجود آن صفت باعث شود خریدار آن را بخرد ، برای خریدار حق فسخ بر مبنای خیار تدلیس ایجاد می شود . برای توضیح ، در مثال بالا فروشنده طوری وانمود کرده است که دستبند طلا است و خریدار نیز با نیت اینکه طلا است اقدام به خرید آن کرده است . در واقع فروشنده با فریب دادن خریدار به او حق فسخ قرارداد را داده است ؛ مبنای این حق فسخ ، اختیار ناشی از فریب مشتری است .

فرض کنید شما به فروشگاه طلا فروشی می روید و قصد خرید یک قطعه طلا مثلا دستبند و یا انگشتر دارید . در این حالت اصل بر این است که تمام اجناس موجود در مغازه طلای اصل است . شما یک قطعه دستنبد خریداری می کنید و بعد از مدتی متوجه می شوید دستبندی که خریدار با نام طلا به شما داده است ، آب طلا است . در واقع خریدار با این کار صفتی را به کالا نسبت داده است که در آن موجود نبوده است . از این رو شما حق دارید معامله خود را فسخ کنید . فسخ کردن معامله در این حالت ناشی از خیار تدلیس است.