حقوقیعقود و قراداد ها

خیار رؤیت و تخلف وصف

ماده ۴۱۰

هر گاه کسی مالی را ندیده و آن را فقط به وصف بخرد بعد از دیدن اگر دارای اوصافی که ذکر شده است نباشد مختار میشود که بیع را‌فسخ کند یا به همان نحو که هست قبول نماید.

ماده ۴۱۱

اگر بایع مبیع را ندیده ولی مشتری آن را دیده باشد و مبیع غیر اوصافی که ذکر شده است دارا باشد فقط بایع خیار فسخ خواهد داشت.

ماده ۴۱۲

هر گاه مشتری بعضی از مبیع را دیده و بعض دیگر را به وصف یا از روی نمونه خریده باشد و آن بعض مطابق وصف یا نمونه نباشد ‌میتواند تمام مبیع را رد کند یا تمام آنرا قبول نماید.

خیار رؤیت و تخلف وصف

ماده ۴۱۳

هر گاه یکی از متبایعین مالی را سابقاً دیده و به اعتماد رویت سابق معامله کند و بعد از رویت معلوم شود که مال مزبور اوصاف سابقه را‌ندارد اختیار فسخ خواهد داشت.

ماده ۴۱۴

در بیع کلی خیار رویت نیست و بایع باید جنسی بدهد که مطابق با اوصاف مقرره بین طرفین باشد.

ماده ۴۱۵

خیار رویت و تخلف وصف بعد از رویت فوری است.

خیار رویت و تخلف از وصف

طبق ماده ۴۱۰ ق.م. هرگاه کسی مالی را ندیده و آن را فقط به وصف بخرد بعد از دیدن اگر دارای اوصافی که ذکر شده است نباشد مختار می شود که بیع را فسخ کند یا به همان نحو که هست قبول نماید. مثلاً شما به یک بنگاه ماشین رفته و ماشینی را می بینید و پس از خرید می بینید ماشین فوق آن اوصافی که ذکر شده بود را ندارد شما حق دارید به استناد خیار رویت عقد بیع ماشین را برهم بزنید.

پرسشی که مطرح می شود این است که آیا خیار رویت از اقسام خیار تخلف شرط است؟

هر فرضی که معامل به اعتماد رویت سابق قرارداد می بندد و پس از مشاهده درمی یابد که موضوع معامله وصف مورد انتظار را ندارد در این حالت بی گمان خیار فسخ ارتباط کمتری به تخلف از شرط پیدا می کند.

چنانچه دو طرف یا یکی از آنها ندیده معامله کند و تنها به وصفی که برای او شده است اعتماد نماید هرگاه این پندار تقویت شود که احتمال دارد اوصاف را بیگانه ای برای او بگوید و در قصد مشترک نیاید بازهم میان دو خیار رویت و تخلف از شرط فاصله می افتد. خیار رویت فوری است و در مورد شرط اسقاط خیار نوشته اند: این شرط نفوذ حقوقی ندارد و بی اثر است.

آیا خیار رویت با دادن تفاوت قیمت یا بدل ساقط می شود؟

به سوال فوق نیز باید پاسخ منفی داد. البته برای طرفین این حق وجود دارد که با تراضی در این باب تصمیم بگیرند. به طور مثال الف ملکی را برای تجارت خاصی اجاره می کند و سپس می بیند موقعیت ملک برای تجارت فوق مناسب نیست. اینجانب نمی تواند بدون تراضی با الف و با پرداخت تفاوت قیمت، خیار رویت را ساقط کند ولی اگر الف و ب هردو تراضی و توافق نمایند این توافق نافذ است.

خیار رؤیت و تخلف وصف

خیار تخلف از شرط

هرگاه در یکی از طرفین صفت خاصی شرط شده و بعد از عقد معلوم شود طرف مذکور فاقد وصف مقصود بوده برای طرف مقابل حق فسخ خواهد بود. خواه وصف مذکور در عقد تصریح شده و یا عقد متبانیاً بر آن واقع شده باشد. خیار رویت و تخلف از وصف در واقع چهره ای از شروط بنایی درباره اوصاف مورد معامله است.

طبق ماده۳۵۵ق.م: «اگر ملکی به شرط داشتن مساحت معین فروخته شده باشد و بعد معلوم شود که کمتر از آن مقدار است مشتری حق فسخ معامله را خواهد داشت و اگر معلوم شود که بیشتر است بایع می تواند آن را فسخ کند مگر اینکه در هر صورت طرفین به محاسبه زیاده یا نقیصه تراضی نمایند.»

ضمانت اجرای تخلف از شرط صفت، ایجاد حق فسخ برای طرفی است که از آن زیان می برد. به طور مثال شما فرشی می خرید به این شرط که بافت کاشان باشد و سپس متوجه می شوید بافت کاشان نیست و اینجا شما که خریدار هستید حق فسخ معامله را خواهید داشت.

در باب این شرط باید افزود که حق فسخ ناشی از آن ناظر به موردی است که وصف موردنظر نوعی باشد و به جهت اصلی عقد مربوط نباشد. زیرا اگر آن وصف که شرط شده علت اصلی و غایی خریدار باشد باعث بطلان عقد می شود مثلا شما فرش عتیقه می خواستید و شرط کردید که عتیقه باشد و می فهمید عتیقه نیست اینجا وصف مذکور برای شما اساسی است و فقدان آن باعث بطلان عقد است.

لینک کوتاه مطلب : https://www.vakilraygan.ir/?p=961

حجت نهاوندی

دانشجوی کارشناسی حقوق قضایی و علاقه مند به تولید محتوا در وب سایت و فعال فضای مجازی

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

همچنین ببینید
بستن
دکمه بازگشت به بالا